Nieuwe Europese wetgeving: Wat betekent de Loontransparantiewet voor werkgevers en werknemers?

Gelijke verloning voor gelijk werk blijft een actuele uitdaging. België zet hier al meer dan 10 jaar op in met de gerichte wetgeving. In 2012 werd de zogenaamde ‘Loonkloofwet‘ ingevoerd met als doel om ongelijkheden tussen mannen en vrouwen zichtbaar te maken én aan te pakken.

Deze wet verplicht reeds bepaalde werkgevers om om de twee jaar een grondige analyse te maken van hun loonbeleid.

Ondertussen treedt ook een nieuwe Europese richtlijn in werking die verder gaat en extra verplichtingen én mogelijke sancties oplegt wanneer de loonkloofproblemen niet aangepakt worden. De nieuwe Loontransparantiewet verplicht werkgevers om transparanter te zijn over verloning en beloningsstructuren. Maar wat houdt dit precies in? En wat betekent dit voor jouw organisatie?

Doel van de nieuwe wetgeving

De Loontransparantiewet is in het leven geroepen om de genderloonkloof aan te pakken. Volgens recente cijfers verdienen vrouwen in Europa gemiddeld nog altijd minder dan mannen voor vergelijkbaar werk. Volgens de EU is transparantie in verloning een essentieel middel om deze ongelijkheid te verminderen.

Wat verandert er concreet?

De wet bevat verschillende verplichtingen voor werkgevers:

1. Salaristransparantie bij vacaturepublicatie: Werkgevers moeten bij het plaatsen van een vacature informatie geven over het ‘startsalaris’ of de ‘salarisrange’ op basis van objectieve criteria.
2. Geen vragen meer over salarishistorie: Werkgevers mogen sollicitanten niet meer vragen wat zij eerder bij de vorige werkgevers verdienden.
3. Recht op informatie voor werknemers: Werknemers krijgen het recht om te vragen wat collega’s in vergelijkbare functies gemiddeld verdienen, opgesplitst per geslacht. Het individuele loon van een collega opvragen kan uiteraard niet! Werknemers hebben ook het recht om te weten hoe het loon wordt bepaald en op welke parameters men een loopbaanontwikkeling kan voorzien (bv. ontwikkelen nieuwe vaardigheden, anciënniteit…).
4. Rapportageverplichtingen: Grote organisaties (vanaf 100 werknemers) moeten regelmatig rapporteren aan de bevoegde nationale autoriteiten over de loonkloof tussen mannen en vrouwen binnen het bedrijf.
5. Gelijke beloning aantonen: Werkgevers moeten kunnen aantonen dat zij mannen en vrouwen gelijk belonen voor gelijkwaardig/vergelijkbaar werk.

Voor wie geldt de nieuwe wet?

De nieuwe wetgeving zal gelden voor alle werkgevers in de EU, maar sommige verplichtingen zijn afhankelijk van de grootte van de organisatie.

Zo geldt o.a. de rapportageplicht in eerste instantie alleen voor organisaties met 150 of meer werknemers. Vanaf 2027 worden deze verplichtingen stapsgewijs uitgebreid naar bedrijven vanaf 100 werknemers.

Sanctie

Uit de loonrapportage kan blijken dat er binnen een bepaalde categorie werknemers een loonkloof van minstens 5% bestaat tussen mannen en vrouwen. Indien dit verschil niet objectief of genderneutraal verklaard kan worden, zal er een sanctie volgen.

Concreet betekent dit het volgende:

• Als het loonverschil van 5% of meer niet gerechtvaardigd kan worden, wordt de onderneming verplicht om een gezamenlijke beloningsevaluatie uit te voeren.
• Deze evaluatie moet gebeuren via het opstellen en uitvoeren van een actieplan op ondernemingsniveau om de loonkloof aan te pakken.
• Deze verplichting kan enkel vermeden worden als de werkgever kan aantonen dat het loonverschil binnen de zes maanden na het indienen van de rapportage is weggewerkt.

Wanneer gaat het in?

De EU-lidstaten moeten de richtlijn uiterlijk 7/06/2026 omzetten in nationale wetgeving. Tot die tijd hebben werkgevers de mogelijkheid om zich hierop voor te bereiden.

Hoe kan je je hierop voorbereiden?

Vooruitlopend op de wet, kan je als organisatie alvast stappen zetten:

• Breng huidige beloningsstructuren in kaart (welk loonpakket per functie);
• Zorg voor duidelijke functieomschrijvingen en objectieve beoordelingscriteria;
• Train HR en management op het gebied van loontransparantie en diversiteit.

Heb jij nog een vraag? Stel ze gerust aan ons payroll-team via payroll@konsilanto.be!